مراسمی که با افتتاح نمایشگاه اختصاصی طراحیهای این هنرمند فقید همراه بود و جمعی از استادان، هنرمندان و دوستداران هنر ایرانی در آن حضور داشتند.
به گزارش مهر، در این آیین که در فضایی آمیخته با احترام و احساس برگزار شد،
مجید شاهحسینی، محمدعلی رجبی، حسن شهریاری، عبدالمجید کیانی و عباس بهزادی درباره جایگاه هنری و معنوی استاد فرشچیان سخن گفتند.
در آغاز برنامه نیز کلیپی از زندگی و آثار او پخش شد که یاد و خاطره این هنرمند بزرگ را در ذهن حاضران زنده کرد .
مجید شاهحسینی، رئیس فرهنگستان هنر، بهعنوان نخستین سخنران گفت:
استاد فرشچیان اهل سکوت بود و سلوک. وقتی انسان اهل سلوک است، سکوت اختیار میکند و غوغای درون خود را در آثارش متجلی میسازد.
کاستی کلام و افزونی هنر در کارهای فرشچیان کاملاً محسوس است .
وی با بیان اینکه نگاه سطحی، اثر سطحی میآفریند، افزود: استاد اهل بصر و بصیرت بود. در آثار او واقعیت به حقیقت تبدیل میشد.
او از جهان محسوس عبور میکرد تا به جهان معنا برسد. فرشچیان بهجای آنکه واقعیت را در قاب بکشد، حقیقت را آشکار میکرد.
رئیس فرهنگستان هنر همچنین بر جنبه معلمی و تربیتی این هنرمند تأکید کرد و یادآور شد:
مقام استادی و معلمی فرشچیان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. شاگردان او آینهدار روح بزرگ او هستند.
آموزش در نگاه فرشچیان نوعی سلوک بود، نه صرفاً انتقال فن و تکنیک.
در ادامه، محمدعلی رجبی، نقاش و استاد دانشگاه، اظهار کرد:
سخن گفتن از استادی چون فرشچیان کار آسانی نیست. او در تاریخ هنرهای تجسمی ایران بیبدیل است و بسیاری از مفاهیم حکمت اسلامی را به زبانی ساده در آثار و آموزشهای خود جاری میکرد.
وی افزود: اگر کسی بخواهد عظمت تمدن ایران را درک کند، کافی است به آثار فرشچیان بنگرد.
در فرمها و رنگهای آثار او روح ایران جاری است.
حسن شهریاری، شاعر و پژوهشگر ادبی نیز با نگاهی میانرشتهای، توضیح داد:
هیچ نقاش ایرانی نمیتواند از شاهنامه و خسرو و شیرین بیخبر باشد؛ در غیر این صورت یا نقاش نیست یا ایرانی.
او با اشاره به تابلو مشهور «عصر عاشورا» گفت: در این اثر، حضور امام حسین(ع) دیده نمیشود اما روح او همهجا احساس میشود.
همین نگاه کنایی و ایهامآمیز، اثر را ماندگار و محبوب دلها کرده است.
عبدالمجید کیانی، موسیقیدان و پژوهشگر موسیقی سنتی، در بخش دیگری از برنامه اظهار کرد:
من بهواسطه حرفهام، آثار استاد فرشچیان را موسیقایی میبینم.
در چینش خطوط و رنگهای او هارمونی و ریتمی وجود دارد که یادآور دستگاههای موسیقی ایرانی است. در برخی آثار، میتوان احساس یک گوشه یا دستگاه موسیقایی را دریافت.
او با اشاره به رساله عرفانی «مرصادالعباد» اثر نجمالدین رازی افزود:
در این کتاب بیست شرط برای رسیدن به مقام استادی ذکر شده که تقریباً همه آنها در شخصیت و سلوک فرشچیان جمع بود.
معنویت در آثار او همان تار و پودی است که هنرهای مختلف را به هم پیوند میزند.
در این آیین، عباس بهزادی نیز با قرائت شعری از خود گفت:
در نگاه استاد فرشچیان، ضریح صرفاً یک سازه تزئینی نبود، بلکه پلی میان انسان و خدا بود. او معتقد بود ضریح باید جاذبهای داشته باشد تا زائر را به عالم معنا پیوند دهد.
وی تأکید کرد: فرشچیان فقط طراح نبود، بلکه ضریحساز بود؛ هنرمندی که معماری، طراحی، نور و نماد را در هم آمیخت تا پیوندی میان زمین و آسمان بیافریند.
در بخش پایانی مراسم، نمایشگاه اختصاصی طراحیهای استاد فرشچیان افتتاح شد که عبارت بودند از طرحهای کمتر دیدهشده از مراحل اولیه خلق آثار بزرگ او؛
طراحیهایی که نشان میدادند چگونه نگاه معنوی و بصیرت هنری، پیش از رنگ و قلم، در اندیشه استاد شکل میگرفت .
این نکوداشت با حضور هنرمندان و دوستداران فرهنگ ایرانی پایان یافت؛ مراسمی که بیش از هر چیز یادآور جایگاه انسانی و معنوی هنرمندی بود که بهجای آنکه در پی شهرت باشد، محبوب دلها شد و با هنر خویش، پلی میان زیبایی، معنا و انسانیت بنا کرد.