هشدار جدی وزیر فرهنگ درباره رسانه‌های رسمی کشور چه بود؟

شاید این مطالب برایتان مفید باشد

ایزدپناه: روزنامه اطلاعات، یک گفتمان آرام متین و دور از منازعات است

2 روز پیش

نماینده جدید رهبر انقلاب در موسسه اطلاعات منصوب شد

6 روز پیش

ساعت آغاز دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا

2 هفته پیش

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اگر

پذیرفته‌ایم که رسانه هسته اصلی قدرت

نرم است، پس باید مرجعیت رسانه‌های

داخلی را هم تقویت کنیم. متأسفانه، بر

اساس پیمایش‌های مختلف در چند دهه

اخیر، مرجعیت رسانه‌های رسمی کشور

رو به افول بوده است.

اطلاعات نوشت: سیدعباس صالحی   در  اختتامیه دهمین جشنواره رسانه ای ابوذر، اظهار داشت: در نگاه نظریه‌های کلاسیک ارتباطات، رسانه‌ها نقش‌هایی  چون اطلاع‌رسانی، آموزش و سرگرمی داشتند و یکی از مهمترین کارکردهایشان  مکمل و مقوم دموکراسی  بودن بود؛ تا جایی که به آنها لقب رکن چهارم دموکراسی داده شد. رسانه‌ها از بدو پیدایش، چه در قالب چاپی و چه در قالب الکترونیک، نقش مؤثری در شکل‌دهی به افکار عمومی ایفا کردند.

وی افزود:در دهه‌های اخیر، با پررنگ‌شدن مفهوم قدرت نرم، جایگاه رسانه‌ها دچار تحول شده است. امروز، اگر کشوری بخواهد قدرت خود را در سطح جهانی تثبیت کند، صرفاً به قدرت نظامی (سخت) یا اقتصادی (نیمه‌سخت) اتکا نمی‌کند؛ بلکه نیاز به قدرت نرم دارد. رسانه‌ها حاملان اصلی این قدرت نرم هستند. در چنین نگاهی، نبرد دیگر صرفاً نبرد سرزمین‌ها نیست؛ بلکه نبرد برای تسخیر ذهن‌ها و قلب‌هاست. به جای تحمیل و اجبار، اقناع، همراه‌سازی، تصویرسازی مثبت و دیپلماسی فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرد .

صالحی، قدرت نرم در ابعاد داخلی را به معنای تقویت انسجام اجتماعی، افزایش سرمایه اجتماعی، تقویت تعلقات ملی و گسترش فرهنگ بومی با جذابیت و نفوذ بالا دانست و ادامه داد: در ابعاد بین‌المللی، قدرت نرم یعنی ارائه تصویر مثبت و معتبر از کشور در افکار عمومی جهان. رسانه‌هایی که امروز مظلومیت مردم فلسطین را به جهان منتقل می‌کنند  از جمله رسانه‌های   فلسطینی، توانسته‌اند تا حدی معادله قدرت نرم جهانی را تغییر دهند یا حداقل مسیر آن را دگرگون سازند. این نشاندهنده آن است که رسانه می‌تواند جایی کاری کند که قدرت سخت از انجامش ناتوان باشد. امروز فرصت‌های نوینی برای تغییر معادلات به وجود آمده است.

رسانه هسته اصلی قدرت نرم

وی با اشاره به موضوع مرجعیت رسانه‌های داخلی گفت: اگر پذیرفته‌ایم که رسانه، هسته اصلی قدرت نرم است، پس باید مرجعیت رسانه‌های داخلی را هم  تقویت کنیم. بدون مرجعیت، قدرت نرمِ رسانه، در خارج از مرزها هزینه خواهد شد و این به زیان منافع ملی ماست. متأسفانه، بر اساس پیمایش‌های مختلف، در چند دهه اخیر، مرجعیت رسانه‌های رسمی کشور رو به افول بوده است. برای نمونه، در سال ۱۳۷۹و در موج اول پیمایش ارزش‌ها، تلویزیون منبع اصلی اخبار برای ۷۸درصد پاسخ‌دهندگان بود و روزنامه‌ها در رتبه بعدی قرار داشتند؛ اما در سال‌های ۱۳۹۴و ۱۳۹۵این نسبت به ۵۴درصد برای تلویزیون کاهش یافت و اینترنت و ماهواره ۲۲درصد سهم داشتند. روزنامه‌ها نیز باز هم جایگاه پایین‌تری پیدا کردند.

 وزیر فرهنگ درتبیین علت تغییر مرجعیت رسانه، عوامل مختلفی مثل تحولات فناورانه، گسترش اینترنت و گوشی‌های هوشمند و شکل‌گیری زیست‌بوم جدید مصرف رسانه‌ای را دراین موضوع د خیل دانست و گفت: در کنار این تحولات، لازم است از منظر نظام حکمرانی رسانه‌ای هم تأمل شود. آیا اجازه داده‌ایم رسانه‌های داخلی، روایتگر اول رخدادها باشند؟ آیا امکان مطالبه‌گری، نقد و پیگیری واقعی برای رسانه‌ها فراهم شده است؟ آیا به رسانه منتقد داخلی اجازه بروز داده‌ایم یا اجازه داده‌ایم روایت‌ها از بیرون منتقل شوند؟

صالحی ادامه داد: اینکه چگونه می‌توان مرجعیت رسانه را به داخل بازگرداند، نیازمند بررسی و اقدامات چندجانبه است. بخشی از این مسیر به نظام حکمرانی و ساختار اجتماعی بازمی‌گردد. برای مثال، بهتر است رسانه‌ای منتقد اما داخلی داشته باشیم تا اینکه رسانه‌های وابسته  مثل بی بی سی و ناشناخته خارجی درباره ما صحبت کنند و افکار عمومی را تحت‌تأثیر قرار دهند. اگر بپذیریم که رسانه یکی از ابزارهای قدرت است، واگذاری آن به خارج به معنای خلع سلاح کردن خودمان و انتقال سلاح‌های استراتژیک به خارج از مرزهاست.

وی با تاکید بر این که مرجعیت رسانه‌ای با اعتماد عمومی گره خورده است، اضافه کرد: بازگرداندن مرجعیت رسانه به داخل کشور اقتضائات خاص خود راهم  دارد. بخشی از این اقتضائات از جانب حاکمیت است؛ از جمله انتشار بموقع اخبار، ارائه روایت اول  و از دست ندادن خبرهای مهم. اجازه ندهیم که دیگران خبر اول را منتقل کنند.

صالحی با تاکید بر این که در نظام اطلاع‌رسانی، نیازمند تغییراتی هستیم، افزود: باید به رسانه‌ها اجازه داده شود بتوانند مطالبه‌گری کنند و پیگیر امور باشند تا در نتیجه آن، مردم بتوانند به رسانه‌های داخلی چه رسمی و چه عمومی اعتماد و ارتباط برقرار کنند. 

از سوی دیگر، رسانه‌ها  هم باید تلاش کنند تا سطح حرفه‌ای خود را ارتقا دهند و همان‌طور که گفته شد، خود را جزئی از قدرت نرم ملی بدانند و برای ایفای این نقش، اهتمام جدی بورزند؛ از جمله با تقویت جذابیت روایت‌ها ورعایت اصول حرفه‌ای که همه اینها از جمله وظایف متقابل رسانه و حاکمیت در این زیست‌بوم جدید قدرت نرم است.