واژه «چاپ» در زبان فارسی به دوران حکومت
گیخاتوخان، پسر اباقاخان مغول (۶۹۰–۶۹۴ق)
نسبت داده میشود.

این واژه ارتباطی با پولهای کاغذی به نام «چاو» یا «کا» داشته است.
این پولهای کاغذی ممکن است اولین مثالهای چاپ در ایران باشند.
اولین دستگاه چاپ در ایران نیز در همین دوران به شمار میآید.
این دستگاه بسیار ساده بود و بر اساس پرس و حکاکی روی چرم عمل میکرد.
نخستین چاپخانه در ایران
بنا به نوشته کتاب «تاریخ صنعت چاپ در ایران» اولین چاپخانه ایران در دوران صفویه توسط کشیشان ارامنه در جلفای اصفهان باز شد.
آنها به زبان فارسی و نیز به زبانهای دیگر، از جمله لاتین و عربی، کتابها و متون را چاپ میکردند.
همچنین، در دوره حکومت نادرشاه افشار، جزوههایی به لاتین و عربی در ایران چاپ و پخش شده بود که نشان میدهد چاپخانهها در آن دوره در جهت گسترش آموزش و انتشار دانش و معرفت فعالیت میکردند.
اولین کتاب چاپ شده در ایران
در زمان عباس میرزا قاجار و همچنین در دوره جنگهای ایران و روس، تحولات بزرگی در صنعت چاپ در ایران رخ داد.
اولین کتاب چاپ سنگی در ایران، قرآنی است که توسط میرزا اسدالله در سال ۱۲۴۸ هجری قمری در تبریز چاپ شد.
همچنین، اولین کتابی که در ایران چاپ شد، “رساله جهادیه” نام داشت که در سال ۱۱۹۷ هجری قمری توسط چاپخانه میرزا زین العابدین تبریز منتشر شد.
از جمله کتابهای مهمی که در آن دوره چاپ شد، میتوان به کتاب “لیلی و مجنون” اشاره کرد که در سال ۱۲۵۹ هجری قمری با تصاویر چاپ شد. این تحولات نشان میدهد که صنعت چاپ در ایران در آن زمان پیشرفت قابل توجهی داشت.
پدر صنعت چاپ در ایران و جهان
مرتضی نوریانی یکی از فعالان برجسته صنعت چاپ در ایران بوده است.
او به لقب «پدر صنعت چاپ ایران» شناخته میشود.
نوریانی برای توسعه و پیشرفت صنعت چاپ در ایران زحمت فراوانی کشیده است و نقش مهمی در این زمینه داشته است.
او برای اولین بار در سال ۱۲۴۵ هجری شمسی (۱۹۶۶ میلادی) با تاسیس کتابفروشی و چاپخانهای به نام «نور»، به فعالیت در این حوزه پرداخت.
همچنین، او مجموعهای از کتب و انتشارات معتبر را به وجود آورده و در ترویج فرهنگ و ادبیات ایرانی نقش مؤثری داشته است.
به همین دلیل، مرتضی نوریانی به عنوان «پدر صنعت چاپ ایران» شناخته میشود.
در ادامه این صفحه می خوانید :
پایمردی چاپخانه « بسفور» و جوانمردی « آقا رضا کتابچی» کاغذفروش
وقتی جنازه مسعودی را دیدم
۱۰۰ دلار امریکا برابر با هزار و ۲ قران ایران
بازدید مظفرالدین شاه از یک چاپخانه عهد قاجار
شهرت جهانی برای کودکی که روزنامهفروش شد
انتشار در روزنامه اطلاعات مورخه 1404/09/20 صفحه 7
روزنامه اطلاعات استان اصفهان روزنامه اطلاعات استان اصفهان